ART SLAJDER
EVROPSKI DAN MUZIKE: (Ni)je sve tako crno u Crnoj Gori
Danas je Evropski dan muzike. ,,Stara dama”, kako zovu Evropu, kolijevka je kulture i u tu oblast se dosta ulaže. Dok je u evropskim zemljama svijest onih koji treba da brinu o kulturi razvijena, nama i dalje u mislima odzvanjaju riječi jednog glumca: ,,Ja mojim kolegama iz svijeta nijesam smio da kažem koliko malo zarađujem. Mislili bi da se šalim”. Da ni muzičari u Crnoj Gori nijesu u zavidnoj poziciji pokazuju riječi naših sagovornika – profesorice, prateće vokalistkinje i umjetnice Vjere Nikolić, profesora i gitariste Srđana Bulatovića i kompozitora Vladimira Maraša.
– Poređenje naših sa evropskim muzičarima je nemoguće, zato što je Crna Gora po broju stanovnika mala država pa ogromni troškovi snimanja i izdavanja nosioca zvuka najčešće premašuju sredstva koja se mogu dobiti od prodaje istih – počinje našu priču Vjera Nikolić.
Ona kaže da su autorska prava tek odskoro počela da se poštuju, dok producentske kuće, ,,ako i jedna još postoji, ulažu u ,,sigurnu zaradu”, a to je pop i ostala muzika sumnjivog kvaliteta”.
– Najzad, prosječnog stanovnika Crne Gore ne možete nikako navesti na razgovor o muzejima, koncertima, izložbama i, uopšte, umjetnosti, ali zato, vrlo samouvjereno i temperamentno, ulazi u analizu kvaliteta pjevača koje svakodnevno gleda na više TV programa – ističe Nikolić.
Ona dodaje da ,,kad se po standardu budemo mogli upoređivati sa Evropom, možda će nam trebati još par desetina godina da izgradimo bazu koja će uživati u pravoj umjetnosti.”
Sa Vjerom Nikolić saglasan je Srđan Bulatović.
– Položaj crnogorskih muzičara nije baš na zavidnom nivou, i mogao bi biti bolji. U odnosu na regionalne muzičare se dosta razlikuje, a tek kada uporedite sa evropskim, tu je ogromna razlika u mnogo čemu. Prije svega, veličina zemlje, brojnost stanovništva kao i grad u kome živite, radite i stvarate može biti važno polazište za eventualan uspjeh – kaže Bulatović.
To navodi na primjeru Londona i Njujorka.
– Kada stvarate u Londonu ili Njujorku nije isto kao kada stvarate u Podgorici ili sličnom gradu ili državi. Jasno je da kada napravite dobar muzički projekat u takvim ekonomski razvijenim sredinama odjek u svijetu postaje mnogo veći – pojašnjava Bulatović.
On ističe da ,,još jedna stvar koja ne ide u prilog crnogorskim muzičarima je ta da je uvijek u Crnoj Gori cjenjeniji inostrani muzičar nego domaći.”
– Kada bi samo malo više poštovanja dobili domaći umjetnici od svoje zemlje, bilo bi značajno za njihovu motivaciju i afirmaciju. Sa druge strane, najljepše je kada živite i stvarate u svojoj zemlji u kojoj se nijednog trenutka ne osjećate strancem, te iz nje s vremena na vrijeme izlazite i predstavljate svoje projekte inostranoj publici. Meni lično, to predstavlja najveće zadovoljstvo, jer je život mnogo kratak, i sebe ne bih mogao zamisliti negdje u tuđini pored svih prednosti, ali i nedostataka – ističe Bulatović.
Kompozitor Vladimir Maraš ne poredi položaj crnogorskih muzičara sa evropskim.
– Jedina sličnost se ogleda u klupskoj sceni, koja iako siromašnija, ipak na momente djeluje kao scena koja liči na bilo koju drugu koju možemo naći u Evropi – objašnjava Maraš.
Druga strana medalje, kako ističe Maraš, jeste muzički žanr, ,,odnosno sam muzički kontekst, u kome se već skoro tri decenije nalazimo u krugu sopstvenog muzičkog ludila, svedenog na kompromis između kvaliteta i potreba publike.” Tu, kako je naziva, ,,ljubav” odavno su, kaže, zakuvali sami mediji, ,,koji su već devedesetih unijeli u naše domove muzičke mutante na koje su se generacije, nažalost, navikle”.
– Za nas je možda kasno, ali možda nije za našu djecu. Što prije shvatimo da smo uradili i radili pogrešno, to ćemo prije biti u prilici da sve promijenimo nabolje. Do tada, sve će se svoditi na klupske svirke za 30-50 eura po muzičaru, gdje ćete naći i profesionalca i pustog amatera, bez ikakavog minimuma standarda u kome bismo sa sigurnošću mogli našu domaću, podgoričku klupsku scenu, u kvalitativnom nivou, staviti rame uz rame sa bilo kojom evropskom – zaključuje Maraš.
Bojana Radonjić
Foto: Facebook
