PREPORUKA ZDRAVLJE
MEDICINA: Revolucionarna metoda mijenjanja gena moći će da liječi rak i sidu?
Naučnici su pronašli način da efikasno i precizno uklone gene iz bijelih krvnih zrnaca našeg imunog sistema i ubace uspješne zamjene, i to u značajno kraćem roku nego što je to uobičajeno potrebno za promjenu gena.
Ukoliko tehnika bude mogla da se ponovi u drugim laboratorijama, to bi moglo da otvori različite mogućnosti za liječenje niza bolesti, uključujući rak i infekcije kao što su HIV, pa i autoimuna stanja poput lupusa i reumatoidnog artritisa.
Nova studija, objavljena u magazinu Nejčr, ,,veliki je napredak”, prema riječima dr Džona Verija, direktora Instituta za imunologiju Univerziteta Pensilvanija, koji nije učestvovao u studiji. Ali, kako je ta tehnika sasvim nova, nijedan pacijent nije do sada liječen belim krvnim zrncima koja su na taj način mijenjana.
-Dokaz ćemo imati kada ta tehnologija bude korišćena za razvoj nove metode liječenja-rekla je dr Marsela Mus, direktorka ćelijske imunoterapije u Opštoj bolnici Masačusets.
To možda i nije tako daleko. Istraživači su već koristili taj metod u laboratoriji da izmijene abnormalne imune ćelije djece sa rijetkim genetskim problemima. Oni planiraju da tako reprogramirane ćelije vrate u djecu, u pokušaju da ih trajno izliječe. Trenutno, naučnici koji pokušavaju da izmijene genom vrlo često moraju da se oslanjaju na modifikovane viruse, da bi ,,otvorili” DNK ćelije i ubacili nove gene u nju. Metod je dugotrajan i težak i vrlo ograničavajuć kada je u pitanju primjena.
Uprkos nedostacima, metoda sa virusom imala je nekog uspjeha. Pacijenti sa nekoliko rijetkih karcinoma krvi mogu da budu liječeni inženjeringom bijelih krvnih zrnaca – T ćelijama imunog sistema – koji direktno ulaze u tumore i ubijaju ih, prenosi Nedeljnik.
Ovaj način liječenja, inženjeringom bijelih krvnih zrnaca, koji nazivamo imunoterapijom, do sada je bio ograničen zbog teškoća stvaranja virusa koji bi nosili genetski materijal, i vremena potrebnog za njihovo stvaranje. Ali, sada naučnici kažu da su pronašli način, koristeći električna polja, a ne viruse, da bi ubacili ,,alatke” kojima mijenjaju gene i novi genetski materijal u ćeliju. Ubrzanjem tog procesa, u teoriji, liječenje bi moglo da bude dostupno pacijentima sa skoro bilo kojim tipom raka.
-Ono što je trajalo mjesecima ili čak godinu dana sada bi moglo da potraje nekoliko nedjelja korišćenjem ove nove tehnologije- rekao je Fred Ramsdel, potpredsjednik istraživanja na Parker institutu za imunoterapiju raka u San Francisku.
Parker Institut već radi sa autorima nove studije, koje predvodi dr Aleksandrer Marson, naučni direktor biomedicine na Institutu inovativne genomike – partnerstvo Univerziteta Kalifornija iz San Franciska i Berklija – na stvaranju ćelija koje liječe različite vrste raka.
U novoj studiji, dr Marson i njegove kolege mijenjali su T ćelije da prepoznaju ćelije ljudskog melanoma. Kod miševa koji su nosili ljudske ćelije raka, modifikovane T ćelije su napadale direktno rak. Istraživači su takođe uspjeli da ,,isprave” T ćelije, doduše u laboratoriji, troje djece sa rijetkom mutacijom koja je izazivala autoimune bolesti. Plan je da se tako izmijenjene ćelije vrate u djecu, gdje bi trebalo da fukcionišu normalno i potisnu defektne imune ćelije, i time izliječe djecu.
Ova tehnika obećava i u liječenju HIV-a, prema riječima dr Verija. HIV virus inficira T ćelije. Ukoliko mogu da budu izmijenjeni tako da virus ne može da uđe u T ćelije, osoba inficirana HIV-om sigurno neće razviti AIDS. One inficirane T ćelije bi nestale, a one ubačene, modifikovane bi ih zamijenile.
Prethodno istraživanje pokazalo je da je moguće liječiti HIV na ovaj način.
-Ali, sada stvarno postoji efikasna strategija za to-kaže dr Veri.
Ta ideja modifikovanja ćelija bez korišćenja virusa nije nova, ali imune ćelije su krhke i jako teško je održati ih u životu u laboratoriji, tako da je uvijek bilo teško ubaciti gene u njih.
Naučnici su obično ubacivali modifikovane gene u T ćelije uz pomoć virusa koji je bio bezopasan, tako da ne bi izazvao drugu bolest i koji bi mogao da ubaci nove gene u ćeliju. Ali, kada su ovi virusi ubacivali gene u ćelijski DNK, oni bi to učinili slučajno, uništavajući druge gene.
-Bilo nam je potrebno nešto ciljano, nešto brzo i nešto efikasno. Šta ako bismo samo mogli da ubacimo djelić DNK i izbjegnemo viruse-kaže dr Marson.
Ideja je da se vrsta molekularnih ,,makaza”, nazvanih ,,krisper”, ubaci u ćelije koji bi glatko otvorili DNK gdje god naučnici žele tačno da ubace gen. To bi izbjeglo probleme koje izaziva ubacivanje virusa koji ubacuju gene prilično slučajno.
Izvor: B92
