Program Barskog ljetopisa, u ponedjeljak, 19. juna nastavljen je književnom promocijom prof. dr Sonje Tomović-Šundić na Večernjoj sceni i uličnim teatrom u režiji Ferida Karajice, u okviru Pratećeg programa.
Sonja Tomović-Šundić sinoć je na platou ispred Dvorca kralja Nikole, razgovarajući sa prof. dr Čedomirom Čupićem, koji je bio moderator večeri, promovisala knjigu Njegoševa filozofija čovjeka. Ta tema i činjenica da ih je okupio 30. jubilarni Barski ljetopis, inspirisala je moderatora, koji je Bar okarakterisao kao „onaj prostor planete i čovječanstva gdje se iskupljaju vrline, jer neko ko cijeni kulturu cijeni ono najbolje u nama“. Knjiga .Njegoševa filozofija čovjeka, nastala kao plod višegodišnjeg istraživanja pjesnikovog stvaralaštva, objavljena je ove godine u izdanju Biblioteke “Radosav Ljumović” i posvećena je ocu autorke, Slobodanu Tomoviću (1929–2016), profesoru i poznatom njegošologu.
Veče je u besjedničkom tonu i atmosferi dijaloga proteklo u promišljanju svojstava Njegoševe ličnosti i stvaralaštva, ali i metafizike i filozofijeljudskog bića, koje kod Njegoša, kazala je Tomović-Šundić, nije centar kosmosa, već je kosmos u centru njega. Čitajući njegovo djelo ne možemo pronaći jednu definiciju čovjeka, već nas Njegoš uči da ga, objasnila je prof. Šundić posmatramo kao estetsko, etičko, društveno, istorijsko, umno, religijsko, metafizičko, estetsko i stvaralačko biće, jer kako kažu stihovi čovjek „sam sobom čudo sačinjava“.
– Pokušala sam da zaokružim njegovu ključnu misao i ključnu ideju, koju sam našla u njegovoj velikoj ideji o čovjeku. Znači, čovjek je mikrokosmos, za razliku od makrokosmosa koji takođe ima svoje zakonitosti. U nama je velika tajna, te kosmičke misterije se prepliću kroz naše biće i u duhovnom i u fizičkom smislu.
Osvrćući se i na nedavno aktuelnu temu o Njegošu kao osporavanoj pojavi, Šundić i Ćupić i istakli su da njega treba čitati na dva načina, a da pritom Njegoša kao vladara treba ostaviti u prošlosti, jer su njegove poruke iz tog domena opterećene problemima tog vremena.
– Treba citirati Njegoševe univerzalne poruke jer one predstavljaju Njegoša kao najuzvišeniju tačku, koja je pokazala naše jedinstvo sa evropskom kulturom i svjetskom baštinom – dodala je profesorica Šundić.
Osim književne promocije u okviru Večernje scene, juče je u okviru Pratećeg programa bio organizovan ulični teatar, odnosno performans sa maskama koji je režirao reditelj Ferid Karajica, a izveli studenti treće i četvrte godine Fakulteta dramskih umjetnosti sa Cetinja. Njihovi performansi sa maskama planirani su i za danas od 20h, kada će u lokalu Gvardija prikazati izvedbu na temu crnogorska poezija sa maskama, a od 21:30h na Šetalištu kralja Nikole izvesti performans: Kroki karakteri na temu turista i turističkih putovanja. Reditelj Ferid Karajica, koji iza sebe ima veliki broj sličnih projekata, ali i predstava i operskih komada, 21. juna na platou ispred Dvorca kralja Nikole od 11h vodiće i radionice maski za odrasle.
IZLOŽBOM RADOVA VIKTORA VAZARELIJA POČINJE LIKOVNI PROGAM LJETOPISA
Dugo najavljivana izložba Viktora Vazarelija na 30. Barskom ljetopisu biće otvorena sjutra u 21h u Sali Dvorca kralja Nikole. Magični svijet Viktora Vazarelija izložba je koju u saradnji sa Ljetopisom organizuju Ambasada Mađarske i Ministarstvo kulture Crne Gore.
Na otvaranju izložbe govoriće mađarski ambasador u Crnoj Gori, gospodin Kristijan Poša i selektor likovnog programa Barskog ljetopisa, mr Milun Lutovac.
Izložba, na kojoj će biti predstavljena selekcija djela iz privatne kolekcije Vazarelija iz Budimpešte, biće otvorena do 05. jula. 2017. godine.
Biografija autora
Viktor Vazareli, koji se često naziva ocem op-arta, rođen je u Pečuju 1906. godine. Djetinjstvo je proveo u Budimpešti, gdje i 1928. godine počinje da pohađa Grafičku školu po imenu „Budimpeštanski Bauhaus”, koja je postojala od 1938. godine. Vazareli je potom napustio Mađarsku i otputovao za Pariz gdje je radio kao grafički umjetnik od 1930. do 1944. godine. Pod uticajem konstruktivizma 1947. godine prelazi u geometrijsku apstrakciju i postaje vjesnik op-arta. Prvim djelom toga umjetničkog određenja smatra se upravo njegov čuveni rad nastao u Parizu – Zebra, koji se sastojao od zakrivljenih crnih i bijelih linija; čime je i pokazao u kom smjeru želi stvarati.
Godine 1959. Vazareli je razvio i svoj sistem unités plastiques (plastični segmenti) u kome su unutar granica osnovnog elementa kvadrata, tj. romba, bili upisani drugi geometrijski oblici koji su bili prethodno matematički obračunati. Najprije je taj efekat bio crno-bijeli. Time su nastali kinetički efekti. Svoju geometrijsku apstrakciju utemeljio je na iskustvima Mondrijana i Maljeviča.
Njegova umjetnost se oslanja na socijalno-utopijske ideje kojima je nastojao da stvori novo pravično okruženje sa kvalitetnom i vrijednom umjetnošću koja je bila dostupna svima. Za njega je original predstavljao samo prototip za kopije koje se proizvode serijski u sito štampi. U cilju rasprostranjenosti svojih prototipova osnovao je 1970. godine Fondaciju Vazareli u Gardeu, a 1976. godine Eks en provansu, kao i Vazareli centar 1982. godine u Oslu. Umro je u Parizu 1997. godine.
Foto: Studio Petović