Maligne neoplazme činile su 15 odsto, bolesti organa za disanje pet, dok je od trovanja, povrede i posljedice djelovanja spoljnjih faktora bilo oko četiri odsto. Ipak, kako je za Pobjedu kazala dr Milica Stanišić iz Regionalnog zdravstveno razvojnog centra za nezarazne bolesti u Institutu za javno zdravlje u našoj zemlji još nema pouzdanih podataka o obolijevanju od hroničnih nezaraznih bolesti, jer, kako je ocijenila kvalitetni nacionalni registri tek su počeli sa radom.
– Obolijevanje i umiranje odnezaraznih bolesti uglavnom se vezuje za stariju životnu dob, ali ne treba zaboraviti da one pogađaju sve dobne grupe. Oko četvrtina smrtnih slučajeva vezanih za nezarazne bolesti, dogodi se prije 60. godine starosti (prijevremena smrtnost) – navela je Stanišić. Prema njenim riječima, posljedična invalidnost oboljelih i prijevremeno umiranje od nezaraznih bolesti direktno utiču na gubitak radno sposobnog dijela populacije, te je jasno da one imaju razarajući uticaj na produktivnost, razvoj i uopšte socioekonomsko stanje, kako pojedinaca tako i društva, odnosno države u cjelini. Faktori rizika Kao faktori rizika za nastanak nekih od ključnih nezaraznih bolesti, a na koje se može uticati promjenom ponašanja su, ističe Stanišić, upotreba duvana, alkohola, fizička neaktivnost i nezdrava ishrana.
– Ovakvo rizično ponašanje dovodi do povećanja arterijskog krvnog pritiska, povećanja vrijednosti glukoze i holesterola u krvi i povećanja tjelesne mase, odnosno gojaznosti – kazala je Stanišić. Pored ovih, dodaje, postoje mnogobrojni faktori rizika iz okoline i profesionalnogokruženja koji povećavaju rizik od obolijevanja od neke od nezaraznih bolesti (npr. zagađeni vazduh, toplotni talasi, hronični stres, jonizujuće i ultravioletno zračenje, nepravilna upotreba hemikalija (npr. u poljoprivredi) i toksičnih materija.
– Smanjenje opterećenja nezaraznim bolestima moguće je kroz intervencije na populacionom nivou i zdravstvene intervencije na individualnom nivou za pojedince koji su u visokom riziku da obole ili već imaju neku nezaraznu bolest – navela je Stanišić, dodajući da je jedna od mjera ranog otkrivanja bolesti skrining koji podrazumijeva otkrivanje poremećaja zdravlja prije pojave simptoma. Regionalni zdravstveno-razvojni centar za nezarazne bolesti, čije sjedište je u Crnoj Gori od 2013. godine, ima važnu ulogu kako su istakli iz Instituta za javno zdravlje, u koordinaciji saradnje relevantnih institucija i eksperata u kontroli i prevenciji tih bolesti. – Saradnja između zemalja regiona i umrežavanje daje priliku za koordinisani odgovor na epidemiju nezaraznih bolesti, koja to zahtjeva. Takođe daje mogućnost razmjene znanja i iskustava zemalja regiona, što u krajnjoj liniji dovodi do jačanja nacionalnog zdravstvenog sistema i jačanja strukturnih, organizacionih i administrativnih kapaciteta u zdravstvu – navela je Stanišić. (Pobjeda)
