SLAJDER ZDRAVLJE
DR MIHAILO VUKMIROVIĆ: Kod srčanog udara vrijeme znači život
Dr Mihailo Vukmirović
Akutni infarkt je i dalje vodeći uzrok umiranja u opštoj populaciji. U Crnoj Gori u toku godine, prema riječima dr Mihaila Vukmirovića, kardiologa-interniste iz Kliničkog centra Crne Gore, oboli jedan pacijent na 1.000 stanovnika. On navodi da ovaj trend pokazuje blagi pad u odnosu na onaj iz posljednjih deset godina, te da je ukupan broj oboljelih kod nas niži u odnosu na region. Prosječna starost kardiovaskularnih bolesnika ranije je bila 60 godina, dok je danas granica znatno niža. Nijesu rijetki slučajevi da mlade osobe u 30. godinama dožive infarkt.
Infarkt miokarda ili srčani udar nastaje zbog naglog prekida protoka krvi kroz krvne sudove srca, što dovodi do izumiranja dijela srčanog mišića. Dr Vukmirović objašnjava da se oboljenje uglavnom javlja zbog tromboze koja dovodi do zapušavanja koronarne arterije ili njenih grana.
Simptomi akutnog infarkta miokarda se lako prepoznaju. Bol se pretežno javlja iza grudne kosti, veoma je intenzivan, karaktera stezanja, žarenja, odnosno neugodnog pritiska. Obično je jači i dužeg trajanja od ranijih napada, ukoliko su postojali. Traje više od pola sata, a može biti praćen obilnim, hladnim preznojavanjem, naglo nastalom slabošću i malaksalošću, osjećajem nedostatka vazduha, mučninom i nagonom na povraćanje, kao i panikom. Dr Vukmirović kaže da se bol najčešće širi u lijevo rame, odnosno niz lijevu ruku ili u donju vilicu. Nekada simptomi infarkta miokarda mogu biti nespecifični, čak i odsutni, uglavnom kod bolesnika sa šećernom bolešću, odnosno starijih osoba. Doktor naglašava kako je važno brzo reagovati kada se kod pacijenta uoče simptomi infarkta miokarda.
Hitna pomoć
– Infarkt miokarda obično nastaje nakon težeg fizičkog napora, emotivnog stresa, odnosno pri izlaganju hladnoći, ali može da se javi i bez ovih provokativnih faktora, nekada i u snu. Najčešće nastaje u jutarnjim časovima, kada je aktivnost najveća. Ukoliko pacijent dobije infarkt odmah treba zvati hitnu pomoć i pomagati mu. Potrebno je pacijenta što prije staviti u ležeći položaj, na leđa, da miruje. Bolesnicima koji od ranije imaju anginu pektoris treba dati nitroglicerin u spreju ili tabletu pod jezik. Pacijenta treba umiriti kako ne bi paničio. Ukoliko dođe do srčanog zastoja, neophodne su mjere kardiopulmonalne reanimacije u vidu spoljne masaže srca, odnosno vještačkog disanja do dolaska ekipe hitne pomoći. Ovo su jako važni postupci, jer ukoliko pacijent ne diše dva do tri minuta ili duže, dolazi do nepovratnog oštećenja organa, prvenstveno mozga – objašnjava dr Vukmirović.
Muškarci i žene
Najčešći uzrok infarkta miokarda je ateroskleroza, odnosno suženje lumena krvnog suda srca. U osnovi ovog oboljenja je stvaranje ateromatoznog plaka (masne pločice) nastalog lijepljenjem masnoće na unutrašnji zid krvnog suda. Na ove naslage nagomilavaju se krvne pločice, što dovodi do potpunog zapušenja arterije. Promjene na krvnim sudovima počinju već u ranoj mladosti, a nakon 30. godine postaju intenzivije.
– Ateroskleroza je više zastupljena kod muškaraca, ali i kod žena koje su u menopauzi – kaže dr Vukmirović.
On navodi da osobe kod kojih se razvije srčani udar doživljavaju infarkt veoma burno i dramatično, a komplikacije se kod njih dešavaju neposredno po nastanku infarkta. U prvim satima ishod može biti smrtonosan. Ponovljeni infarkt miokarda, koji se može u nekoliko navrata registrovati, obično se doživljava sa manje drame, manje bola i manje smrtnosti u samom početku. Komplikacije se javljaju tek narednih dana ili sedmica.
– Navedeno uglavnom nastaje usljed prilagođavanja srčanog mišića na suženje srčanih krvnih sudova, zbog smanjenja cirkulacije krvi kroz srčani mišić. Ovo je omogućeno postepenim razvijanjem novih ogranaka krvnih sudova srca kroz koje se prirodnim putem preusmjerava krv u sve djelove srčanog mišića – kaže dr Vukmirović.
On ističe kako je važno brzo prepoznati rane simptome infarkta miokarda, jer se samo tada mogu primijeniti savremene mjere liječenja, koje podrazumevaju „otvaranje“ krvnog suda koji dovodi do oštećenja srčanog mišića.
– U ranoj fazi se daje fibrinolitička terapija (kojom se „otapa“ tromb) i nakon toga se pravi hitno snimanje krvnog suda (koronarna angiografija), kada se u istom aktu mehanički uklanja stvorena prepreka u protoku krvi, odnosno plasira metalna proteza (koronarni stent). Na taj način sprečava se da dođe do znatnijeg oštećenja srčanog mišića. Bolesnik se nakon nekoliko dana otpušta iz bolnice sa sasvim malim ili čak bez oštećenja srčanog mišića. Od suštinskog značaja za liječenje akutnog infarkta miokarda je vrijeme, jer vrijeme znači život. Primjena matičnih ćelija predstavlja budućnost terapije infarkta miokarda, jer će omogućiti regeneraciju oštećenog miokardnog tkiva – kaže dr Vukmirović.
Kada je riječ o prevenciji, doktor ističe kako je potrebno organizovati što više aktivnosti kojima bi se propagirala pravilna ishrana i fizička aktivnost. Sudeći prema njegovim riječima, takođe je bitno da se sprovodi više akcija za zaštitu prirodne sredine. Dr Vukmirović smatra da je potrebno organizovati razna društva za borbu protiv bolesti srca i krvnih sudova u kojima bi, osim medicinskih radnika, članovi bile i osobe koje su preležale infarkt miokarda.
