MAGAZIN SLAJDER
BERTA BENC MEMORIJALNA RUTA: Put pionirke njemačke auto-industrije
Hajdelberg (Foto: GNTB/ Florian Trykowski)
Ne sanjajte male snove, jer oni nemaju moć da pomjeraju ljudska srca, govorio je njemački pisac Johan Volfgang Gete.
Jedna od onih koji se nisu željeli zadovoljiti malim snovima je Berta Benc, pionirka njemačke auto-industrije, prva osoba koja je prešla veliku razdaljinu u automobilu.
Rođena je 3. maja 1849. godine u Pforchajmu. Bilo je to vrijeme kada je ženama onemogućeno da imaju visoko obrazovanje. Otac joj je bio stolar, pa je odmalena učila od njega način na koji se, na primjer, pokreće lokomotiva. U školi, koju su pohađala djeca dobrostojećih roditelja, interesovale su je prirodne nauke.
Karla Benca (25. novembar 1844, Mihlburg, Karlsrue – 4. april 1929, Ladenburg) upoznala je prilikom vožnje kočijom 27. juna 1869. godine. Slušajući ga kako govori o ,,kolima bez konja”, projektu na kojem je radio, Berta je znala samo jedno – ovo je čovjek sa kojim će provesti cio život.
Patent za motorno vozilo registrovan je 29. januara 1886. godine i tako je Karl Benc postao inovator automobila. Međutim, nije bilo zainteresovanih za kupovinu ovog vozila.
To nije pokolebalo Bertu. Odlučila je da automobilom koji je suprug dizajnirao ode u posjetu majci, ali, što je u to vrijeme bilo nezamislivo, bez dozvole Karla i dokaže da je dugo putovanje u ovom prevoznom sredstvu moguće.
Foto: mercedes-benz.com
U rano jutro, 5. avgusta 1888. godine, sa sinovima, 15-godišnjim Eugenom i 13-godišnjim Rihardom, Berta se iz Manhajma otisnula na istorijsko putovanje od 106 kilometara do Pforchajma.
Istoričari podsjećaju da su u to vrijeme putevi bili grubi. Bilo je teško. Znajući da u rezervoaru ima samo 4,5 litara benzina, morala je da pronađe ligroin, naftni rastvarač koji se u to vrijeme mogao kupiti samo u apotekama. Pronašla ga je u Vislohu, gdje će kasnije biti otvorena prva benzinska pumpa na svijetu.
Tokom putovanja, rješavala je mnoge probleme, pa je tako začepljeni ventil odčepila iglom iz šešira, električnu žicu izolovala podvezicom, a sistem paljenja fiksirala štipaljkom za kosu.
Lanac je podesio kovač u Bruhzalu, a pri povratku iz Pforchajma u Baušlotu desio se događaj za koji je govorila da ga nikada neće zaboraviti. Obućar Karl Bič morao je da, po Bertinim smjernicama, od kože napravi kočnice, pa je stavio đonove na drvene kočnice. Tako je nastao kočioni sistem sa pločicama.
U intervjuu iz 1956. godine Eugen Benc prisjeća se da su majka, brat i on, nakon uspješnog putovanja, poslali ocu telegram.
– Nije bio ljut na nas, ali, morali smo mu proslijediti lance od automobila što prije u Manhajm. Trebalo mu je za izložbu u Minhenu – rekao je Eugen Benc.
Karl Benc, ne da nije bio ljut, već vrlo ponosan na suprugu i djecu.
– Bila je hrabrija od mene i otišla na istorijski put u cilju daljeg unapređenja motornog vozila – rekao je on.
Uspjeh je u tome veći jer tada nije bilo saobraćajnih znakova, pa se Berta oslanjala za pomoć na lokalne kočijaše, a vozila je i pored željezničke pruge.
Preminula je 5. maja 1944. u 95. godini.
Memorijalna ruta Berte Benc
Erwin Hymer Muzej u Manhajmu (foto: Hymer AG)
Danas je dionica koju je prešla od Manhajma do Pforchajma i nazad uvrštena u turističku ponudu Njemačke i zove se ,,Memorijalna ruta Berte Benc”. Uspostavljena je 2008. godine i proširena sa 106 na 194 kilometra. Ovo je prva i samim time najstarija automobilska ruta i dio je svjetske industrijske baštine.
Putovanje vodi, ne samo kroz istoriju, već prelijepe predjele Badena, Odenvalda i Švarcvalda.
Manhajm je prvi grad na ruti. Nazivaju ga još gradom kvadrata. Atrakcije su druga u Evropi najveća barokna palata, vodotoranj i Luizenpark, a mjesto u gradu na kojem je Karl Benc izumio automobil je Kvadrat T 6. Manhajm je grad u kojem je 1817. napravljena i prva dresina (vrsta prevoznog sredstva), 1921. prvi traktor, a 1929. prvi avion na mlazni pogon. To je ,,dom” i mnogim muzejima poput Erwin Hymer muzeja, Mannheim Art muzeja i Reiss-Engelhorn muzeja.
Put zatim vodi do Ladenberga gdje je Karl Benc proveo posljednje dane života i tu je sahranjen. Grad je iz rimskog doba, pun divnih mjesta poput Automuseuma Dr. Carl Benz, koji prikazuje auto istoriju, ali i moderne dane Mercedesa.
Hajdelberg (Foto: GNTB/ Florian Trykowski)
Hajdelberg je grad pun istorije. Tu su gotske ruševine dvorca Hajdelberg, Stari grad, Stari most, trgovi Marktplatz i Kornmarkt, crkva Svetog Duha, ali i jedan od najstarijih univerziteta u Evropi, osnovan 1386. godine. Ovdje su studirali sin kralja Nikole Petar, Svetozar Marković, Jovan Ristić, Maks Veber, Dmitri Mendeljev, Georg Vilhelm Fridrih Hegel, Jirgen Habermas, Robert Šuman, Erih From, Hana Arent, te Karl Drajs. Tu je i Put filozofa, gdje su filozofi šetali, tražeći inspiraciju i gdje se nalazi kuća Maksa Vebera, po kojem je čuveni Institut dobio ime.
Hajdelberg (Foto: GNTB/ Florian Trykowski)
Visloh je najznačajnija tačka na putovanju Berte Benc. U njemu je još apoteka Stadt-Apotheke u kojoj je kupila ligroin, a ispred nje spomenik posvećen Bertinom podvigu.
Pforchajm (Foto: gettyimages/Dennis Bayer)
Pforchajm još zovu Zlatni grad. Poznat je po nakitu, nudi prelijep pogled sa Valberg Hila. Tu su Muzej vozila i Muzej nakita.
U Hokenhajmu se održava poznata trka Formule jedan, a tu je i muzej posvećen moto-sportu.
Nakon Hokenhajma i Keča, dolazi se u Švecingen, koji je poznat po godišnjim festivalima klasične muzike i opere. U njemu se nalazi i palata sa sobama iz 18. i 19. vijeka i elegantnim vrtovima, ali i čuveni Rokokoteatar.
Prolazi se i kroz Grecingen, gdje je Karl Benc rođen, ali i grad rođenja vjerskog reformatora Filipa Melanhtona – Breten. Tu je njegova kuća, te manastir Maulbron, koji pripada UNESCO svjetskoj baštini. Ovdje su studirali njemački astronom, astrolog i matematičar Johan Kepler, jedan od najznačajnijih njemačkih romantičarskih liričara Fridrih Helderlin i Herman Hese, pisac, između ostalih, ,,Stepskog vuka”, ,,Demijana” i ,,Sidarte”.
Mercedes-Benz Muzej, Štutgart (Foto: GNTB/ Jochen Keute)
Za ljubitelje automobila, tu je Mercedes-Benz muzej u Štutgartu. U njemu se, na 16.500 kvadratnih metara i devet nivoa, nalaze automobili koji oduzimaju dah. Tu je sva istorija vozila od 1886. kroz tehnologiju, pop kulturu i društvo.
Lista gradova na ruti
Manhajm–Pforchajm, 104 kilometra
Mahajm
Fojdenhajm (Manhajm)
Ilveshajm
Ladenburg
Šrishajm
Dosenhajm
Hajdelberg
Lajmen
Nušloh
Visloh
Mingolshajm (Bad Šenborn)
Langenbriken (Bad Šenborn)
Štetfeld (Ubšat-Vajer)
Ubštat (Ubštat-Vajer)
Bruhzal
Untergrombah (Bruhzal)
Vajngarten
Grecingen (Karlsrue)
Berghauzen (Pfinctal)
Zelingen (Pfinctal)
Klajnštajnbah (Pfinctal)
Vilferdingen (Remhingen)
Kenigsbah (Kenigsbah-Štajn)
Štajn (Kenigsbah-Štajn)
Ajsingen
Pforchajm
Hajdelberg (Foto: GNTB/ Florian Trykowski)
Povratak:
Pforchajm–Manhajm, 90 kilometara
Pforchajm
Baušlot (Nojlingen)
Breten
Gondelshajm
Helmshajm (Bruhzal)
Hajdelshajm (Bruhzal)
Bruhzal
Forst
Hambriken
Vizental (Vaghojzel)
Kirlah (Vaghojzel)
Rajlingen
Hokenhajm
Talhaus (Hokenhajm)
Keč
Švecingen
Fridrihsfeld
Sekenhajm (Manhajm)
Manhajm
B.R.
