U ko-organizaciji Ministarstva zdravlja i Svjetske zdravstvene organizacije održan je ekspertski sastanak sa tematskim fokusom na zaštitu od pasivnog pušenja i regulisanje upotrebe elektronskih cigareta u zemljama zapadnog Balkana, saopšteno je iz Kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) u Crnoj Gori.
Pozdravljajući učesnike sastanka, dr Ivana Živković, generalna direktorka direktorata za javno zdravlje u Ministarstvu zdravlja istakla je: – Upotreba duvana je jedan od najvažnijih faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih, respiratornih, malignih oboljenja i mnogih drugih hroničnih bolesti. Trenutna situacija u pogledu upotrebe duvanskih proizvoda u Crnoj Gori i negativnog uticaja na zdravlje ljudi, društvo i životnu sredinu zahtijeva primjenu snažnih korektivnih mjera.
Upozorila je da je ,,potrošnja duvana među odraslima i mladima u Crnoj Gori zabrinjavajuće visoka”.
– Vlada je u svom planu za 2023. godinu uvrstila izradu strateškog dokumenta ,,Program kontrole upotrebe duvanskih proizvoda u Crnoj Gori 2023-2025”. Svi sektori Vlade, ali i kompletno stanovništvo, moraju prepoznati da je šteta koju duvan nanosi društvu, životnoj sredini i zdravlju, daleko značajnija od ekonomske koristi od duvana ili duvana kao nečega što je ukorijenjeno u kulturi jednog društva. Svi građani imaju pravo da udišu čist vazduh bez duvanskog dima. Svi građani moraju da mijenjaju svoje ponašanje, kako bi se ovaj cilj ostvario. Stoga su planirane aktivnosti za ostvarenje ciljeva strateškog dokumenta, usmjerene na poboljšanje zdravlja stanovništva smanjenjem broja pušača, što za posljedicu ima i pozitivan uticaj na životnu okolinu, smanjenje emisije dima i otpadaka prouzrokovanih upotrebom duvanskih proizvoda – rekla je Živković.
Dodala je da je ,,za naredni period najznačajnija aktivnost rad na izradi prijedloga za izmjene/dopune Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda.“
U ime SZO, učesnike sastanka pozdravila je dr sci med Mina Brajović, šefica SZO Kancelarije u Crnoj Gori. Ona je istakla:
– Prema podacima SZO, na globalnom nivou prevalenca pušenja u populaciji starijoj od 15 godina smanjena je sa 22.7% na 17.5%. Nažalost, zemlje zapadnog Balkana i dalje bilježe visok nivo učestalosti pušenja, iznad prosjeka u svijetu, u rasponu od 22.4% do 39.8%.
Ono što jednako zabrinjava, prema njenim riječima, jeste učestalost pušenja u populaciji djece životne dobi 13-15 god i to rasponu od 15.3% – 24.4%, dok 5.5% – 11% njih koristi elektronske cigarete koje duvanska industrija agresivno reklamira kao navodno bezbjednije proizvode.
Prema njenim riječima, prevencija korišćenja novih duvanskih proizvoda iziskuje, prije svega, političku posvećenost, ali i zakonska rješenja u skladu sa ratifikovanom Konvencijom o upotrebi duvana i njihovu dosljednu primjenu.
Ona je istakla da integrisanje novih duvanskih proizvoda u koncept kontrole duvanskih proizvoda nema alternativu. Dodala je „da novi duvanski proizvodi trebaju biti obuhvaćeni postojećim, sveobuhvatnim mjerama, uključujući oporezivanje, obilježavanje, zabranu korišćenja u zatvorenom prostoru, zabranu reklamiranja i sličnog, u funkciji kontrole ponude i tražnje, a u duhu Okvirne konvencije i preporuka Konferencije zemalja članica za sprovodjenje Okvirne konvencije“.
Sastanak je okupio 35 predstavnika zemalja zapadnog Balkana, uz predstavnike Regionalne kancelarije SZO za Evropu. Posebna pažnja posvećena je statusu implementacije mjera i zakonskih rješenja za kontrolu upotrebe duvana, uključujući nove duvanske proizvode, kao i potrebi osnaživanja regionalne saradnje u funkciji pružanja snažnog odgovora na epidemiju pušenja.
U svijetu, duvan odnese više od osam miliona ljudskih života svake godine, dok ekonomski troškovi se procjenjuju na 1.400 milijade US $.
– U Crnoj Gori (37%) duvan se konzumira češće nego u regionu Evrope (25.3%). Na godišnjem nivou, U Crnoj Gori duvan odnese više od 2.000 života i to u 50% slučajeva radi se o prijevremenom mortalitetu – dakle, smrt nastupa prije 70. godine života. Svaki izgubljeni život je tragedija, a posebno kada se smrtni ishod mogao spriječiti. Konzumiranje ovog zakonom dozvoljenog prozivoda, koji ubija 50% svojih korisnika kada ga koriste shodno uputstvu proizvođača, urušava socijalni i ekonomski razvoj Crne Gore sa procijenjenim ekonomskim gubicima od 307 miliona ili 7.3% GDP-a. Posebno zabrinjava što duvan agresivno i ubrzano i sve više penetrira u populaciju djece i adolescenata uzrasta 13-15 godina – navodi se u saopštenju Kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije u Crnoj Gori.