MAGAZIN PREPORUKA
NA DANAŠNJI DAN: Razorni zemljotres prije 44 godine pogodio Crnu Goru
Ulaz u stari grad u Budvi 15. aprila 1979 (Foto: Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore)
Zemljotres od 15. aprila 1979. godine (06h 19m GMT) sa magnitudom 7.0 jedinica Rihterove skale izazvao je katastrofalna razaranja sa intenzitetom od IX stepeni Merkalijeve skale na cijelom Crnogorskom primorju, na dužini više od 100 km, piše na sajtu Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore.
Foto: Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore
Epicentar zemljotresa se, navode oni, nalazio u Jadranskom moru, između Ulcinja i Bara, na udaljenosti od 15 km od obale. U ovom zemljotresu 101 osoba je izgubila život u Crnoj Gori i 35 u Albaniji. Stradali su gradovi: Ulcinj, Bar, Petrovac, Budva, Tivat, Kotor, Risan i Herceg Novi, a razoreno je 250 naselja. Uništen je ogroman dio modernih hotelskih kapaciteta u regionu, oštećena su 53 zdravstvena objekta, 570 objekata socijalne i dječije zaštite, 240 školskih objekata. Posebno su stradali kulturno-istorijski spomenici (manastiri, crkve, muzeji, arhivi), koji su koncentrisani uglavnom u najugroženijem primorskom pojasu. Velike štete su bile na putnoj mreži – oštećeno je oko 350 km magistralnih i 200 km regionalnih puteva. Jedna od specifičnih manifestacija oštećenja tla izazvana zemljotresom bile su pojave likvifakcije (tečenja tla), klizišta i odroni.
Do kraja 1979. godine registrovano je 90 jakih naknadnih zemljotresa, sa magnitudom većom ili jednakom 4.0, više od 100 zemljotresa sa magnitudom 3.5 – 4.0, kao i skoro 10.000 slabijih potresa.
Foto: Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore
Na karti su prikazani epicentri 420 zemljotresa koji su se dogodili u Crnoj Gori i okolini tokom 1979. godine sa magnitudom M>3.0. Glavni zemljotres od 15. aprila je indiciran strelicom i oznakom M=7.0.
Foto: Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore
Prema makroseizmičkim podacima oblast zahvaćena maksimalnim intenzitetom (IX stepeni MCS skale) iznosila je po dužini oko 90 km, a po širini nekoliko kilometara, sa pravcem pružanja SZ – JI. Poznato je da prva izoseista nosi informaciju o karakteru žarišta zemljotresa. Sudeći po karakteristikma prve izoseiste i analizi mehanizma žarišta ovog zemljotresa, rasijedanje stijenskih masa koje grade zemljinu koru u ovom području, odigralo se duž rasjedne linije koja se pruža paralelno obali, a maksimalno oslobađanje energije bilo je na kopnu. Prema podacima dubinskog seizmičkog sondiranja duž linije: ušće Bojane – Bar – Petrovac – Boka Kotorska, postoji dubinski razlom, kojem treba pripisati nastanak glavnog zemljotresa 1979. godine. Poslije dogođenog glavnog zemljotresa manifestovana je blokovska građa gornjeg dijela zemljine kore u ovom dijelu terena. Poprečnim rasjedima na ovom području, gornji dio kore je izdijeljen u blokove koji su i ranije bili seizmički aktivni. Nakon glavnog zemljotresa duž, ovih rasjeda javljali su se vrlo brojni naknadni zemljotresi slabijeg i jačeg intenziteta.
Na slici su prikazana tri akcelerograma zemljotresa od 15. aprila 1979. godine na Crnogorskom primorju, koji su registrovani u Ulcinju, Baru i Petrovcu, respektivno (horizontalna osa je vrijeme u sekundama, a vertikalna ubrzanje u cm/sec2).
Foto: Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore
Izvor i foto: seismo.co.me (Zavod za seizmologiju Crne Gore)
