MAGAZIN PREPORUKA
SVIJET: Danas je Međunarodni praznik rada
Crveni karanfil je simbol radničkog bunta
Međunarodni praznik rada, 1. maj, obilježava se danas u Crnoj Gori i u svijetu, u znak sjećanja na oko 40 hiljada radnika iz Čikaga koji su, tražeći bolje uslove života, stupili u štrajk 1886. godine.
Do tada, poslodavci su nemilosrdno iskorišćavali radnike, radnice, pa i djecu, nadnice su bile male, a radilo se 12 do 18 sati. Živjelo se na rubu egzistencije. Tog 1. maja 1886. godine pripadnici radničkog pokreta izašli su na ulice tražeći osam sati rada, osam sati odmora i osam sati kulturnog obrazovanja. Vlast je na to odgovorila slanjem jakih policijskih snaga. Rezultat – šest radnika ubijeno, pedesetak ranjeno. Sukobi su se nastavili 3. i 4. maja. Četvrti maj je bio presudan. Tada na trgu Hejmarket nepoznata osoba baca dinamit na policiju, gine sedam policijaca i 38 civila, 60 policajaca i 115 civila biva povrijeđeno. Stotine vođa štrajka i simpatizera je uhapšeno, osam ih je izvedeno pred sud, sedam, u tom trenutku, osuđeno na smrt, a jedna na 15 godina zatvora. Guverner Ilinoisa Ričard Dž. Ogelsbi preinačio je smrtne kazne dvojici zatvorenika u doživotne, treći je izvršio samoubistvo da ne bi bio izveden na vješala, dok su preostala četvorica obješena 11. novembra 1887. godine. Guverner Ilinoisa Džon Piter Oltgeld je 1893. godine pomilovao osuđenike i kritikovao suđenje.
Godine 1889, prvi kongres Druge internacionale održao je sastanak u Parizu, na prijedlog Rejmonda Lavinja koji je pozivao na međunarodne demonstracije povodom 1890. godišnjice protesta u Čikagu. Prvi maj je formalno prepoznat kao godišnji događaj na drugom kongresu Internacionale 1891. godine. Nakon toga su se dogodili prvomajski neredi 1894. godine. Međunarodni socijalistički kongres je u Amsterdamu 1904. pozvao „sve organizacije socijaldemokratske partije i sindikate svih zemalja da 1. maja energično demonstriraju za legalno uspostavljanje osmočasovnog dana, za klasne zahtjeve proletarijata i za univerzalni mir.“ Kongres je odredio da „proleterske organizacije svih zemalja obavezno zaustave rad 1. maja, gdje god je to moguće, bez povrede radnika“.
Prvi maj od tada je dan kada se organizuju priredbe, zborovi i demonstraciji, izlazi na ulice, tražeći bolje uslove života i rada.
Crveni karanfil označava simbol radničkog bunta.
B.R.
