Otac transakcione analize, psihijatar Erik Berik, jedan od najboljih analitičara ljudskog ponašanja, nazvao je brak “ozvaničenim teškim odnosom koji samo u ovoj zemlji (SAD) proizvodi oko petsto hiljada razvoda godišnje”. To je bilo šezdesetih, kada je pisao knjigu “Koju igru igraš”, bestseler o funkcionalnom i disfunkcionalnom obrascu ponašanja, a od tada se ta cifra progresivno umnožavala, ne samo u Americi. Kao i broj onih zlostavljanih žena, koje su krajem novembra morale da dobiju svoju nedjelju da bi društvo obratilo pažnju na njih.
-Pouka koja se iz ovoga može izvući je da bi najbolji lijek protiv razvoda bio potpuno ukidanje braka – napisao je Bern svojevremeno. Brak je institucija koja se odavno drži na gredama iščupanim iz temelja, ali ne nestaje. Ako smo dobili sve odgovore na pitanja zbog čega se ljudi razvode – pa i onaj najtrivijalniji “nepomirljive razlike”, pravo je pitanje kad brak počinje da biva loš? Zbog čega ljudi ulaze i ostaju u emocionalnim odnosima koji su pogubni ili bar depresivni po njih?
Psihoterapeut, trener i predstavnik za transakcionu analizu u Evropskoj asocijaciji za psihoterapiju Marina Banić kaže da dobar brak podrazumijeva odnos dvije jedinke koje su relativno autonomne, mogu da žive nezavisno jedna bez druge, a koje u zajedničkom odnosu nalaze interes svog duhovnog, profesionalnog i emocionalnog razvoja.
– U lošem braku ljudi opstaju zbog potrebe, jer se osjećaju neadekvatni i nepotpuni kad su sami, zato što smatraju da samo u braku mogu da ostvare svoju podsvijesnu motivaciju, kao što je potreba za statusom, sigurnošću, bliskošću, zaštitom, smatrajući da ukoliko su nezavisni, samostalni, tu vrstu motivacije ne mogu da realizuju sami. Nažalost, ovakva vrsta podsvijesne motivacije dovodi do emocionalnog nezadovoljstva partnera i rezultira udaljenošću, konfliktima, pa čak i fizičkim obračunima, zbog toga što se osnovna funkcija nije realizovala, a to je kvalitetna intimnost. Ljudi zbog toga igraju igre jer nijesu u stanju da realizuju intimnost na autentičan način, a svaka igra u psihološkom smislu predstavlja adrenalin stimulaciju i određenu psihološku stimulaciju koja je mnogo bolja od distance, ćutanja, od nemanja kontakta, od samoće – kaže Banić.
Ona objašnjava da je zapadna civilizacija, naročito romantičarski period u književnosti, umjetnosti, doveo do stvaranja jedne mitološke slike o idealnoj ljubavi, koja sama po sebi nije loša. Ono što nije adekvatno, jeste što onda ljudi ne mogu da prihvate realnost sa svim njenim bojama i teškoćama, koje ponekad nastaju u zajedničkom životu.
-U zdravom braku najvažnija karakteristika je prihvatiti realnost takvu kakva jeste. Preduslov da se prihvati partner i odnos sa njim jeste prihvatiti sebe takve kakvi jesmo, i mijenjati se i korigovati sopstveno ponašanje. U zdravom braku ljudi nijesu usmjereni na to da traže krivca, nego su usmjereni na sam problem i na njegovo rješenje. ..Zdrav brak ima zdrave granice koje spoljašnji uticaji ne remete, jer brak na koji lako može da utiče svekrva, tašta, rođaci, kumovi, prijatelji… nema mogućnost da se razvija i da omogući osnove bezbjednosti i komfora bračnim partnerima, za ono što život nosi- kazala je psihoterapeut Banović.
Kad ljubavnici uđu u brak, Banović pojašnjava, neka druga osoba postaje atraktivna bračnom partneru kad on osjeti monotoniju i dosadu u braku, uključujući i intimnu, seksualnu dosadu.
-Ljudi kao da u nekom trenutku zaborave na intimnost, očekujući da se ona održi sama od sebe, dok oni obavljaju neke “važne” poslove – odgajaju djecu, rade na svojoj karijeri… I u jednom času osjete da im je bračni partner postao stranac i požele onu intimnost i bliskost sa početka veze. Stimulacija spolja može da im stvori iluziju da će to ostvariti sa nekim drugim. Ukoliko brak traje određeni broj godina i ukoliko je u njega investirano dosta psihološke energije, postoje i djeca, onda je to momenat kada onaj partner koji je osjetio potrebu za paralelnom vezom, treba da se obrati psihoterapeutu i preispita da li iza svega stoji monotonija u braku ili zaista osećaj atraktivnosti prema drugome – poručuje ona.
Veoma je čest izgovor, kaže Banović, da ljudi navodno ostaju u lošem braku zbog djece.
-To je veoma čest izgovor. Dešava se da ta djeca kad napune 20, kažu: “Mi to nikad nijesmo od vas tražili” i “Nama je bio pakao vaš odnos bez ljubavi”. Ostajanje zbog djece je izgovor kojim ljudi maskiraju sopstveni doživljaj manjka vrijednosti i nesigurnosti – ponavlja ona.
Psihološke igre u braku su, takođe, na štetu oba partnera.
-U psihološkom zlostavljanju radi se o pasivnoj agresivnosti partnera koji ucjenama, igranjem žrtve, prebacivanjem odgovornosti, neprestanim kritikama, pa i iznuđivanjem emocija ili nekakvih dobiti, limitira svog partnera da se razvija kao jedinka, jer od njega očekuje da čini sve što smatra da je njegova sopstvena dobrobit. To je uvijek na štetu oba partnera – zaključuje Banović, poručivši da je jedan od neprijatnijih oblika psihološkog zlostavljanja “stalking” ili uhođenje partnera, provjeravanje, nemanje povjerenja, a ipak ostajanje u braku u kojem u praktičnom smislu ne postoji nikakav odnos.
Izvor: Nedeljnik.rs