Skupština Crne Gore usvojila je juče Izmjene i dopune Zakona o zaštiti prirodnog i kulturno – istorijskog područja Kotora, kojim se dodatno unaprjeđuje zakonski okvir i pruža kvalitetnija osnova za upravljanje ovim UNESCO područjem.
U skladu sa Odlukom Komiteta za svjetsku baštinu koja se odnosi na područje Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, usvojene u Istanbulu, u julu 2016. godine, Ministarstvo kulture je donijelo odluku da tokom 2017. godine inovira i unaprijedi pravni okvir Zakona o zaštiti prirodnog i kulturno – istorijskog područja Kotora.
Izmjenama Zakona precizirane su granice Područja, i njegove zaštićene okoline i usklađene sa zvaničnim granicama koje je UNESCO usvojio. Uvedena je obaveza izrade Procjene uticaja na baštinu (HIA) za cjelokupno područje na period od 5 godina, kao i propisana obaveza usklađivanja svih planskih dokumenata sa Procjenom uticaja na baštinu za cjelokupno Područje Kotora, kao i za njegove pojedine djelove. Zakon previđa i obavezu izrade pojedinačnih procjena za posebne lokalitete.
Na precizniji način uređeno je pitanje imenovanja i razrješenja članova Savjeta, čime se pojačava se odgovornost predsjednika i članova Savjeta, u odnosu na Vladu koja ih imenuje i razrješava.
Zakon, između ostalog, precizira i da Savjet osim mogućnosti da zahtijeva od strane organa državne i lokalne uprave preduzimanje odgovarajućih mjera iz svojih nadležnosti, daje saglasnost nakon pribavljanja mišljenja nadležnog organa lokalne uprave za inicijative, programe i urbanističke i druge projekte koji se odnose na Područje Kotora i njegovu zaštićenu okolinu koje donose organi lokalne uprave, državni organi, javna preduzeća i drugi, radi njihovog usklađivanja sa Menadžment planom i drugim dokumentima od značaja za Područje Kotora.
Važno pitanje koje se ovim izmjenama rješava odnosi se na obezbjeđivanje sredstava za administrativno-tehničke poslove za potrebe rada Savjeta, pa se normira način na koji se obezbjeđuju sredstva, i uvodi obaveza Opštine Kotor i Ministarstva kulture, da obezbijede fiksni iznos sredstava.
Podjećamo da je Vlada Crne Gore početkom februara 2017. godine, donijela Akcioni plan za realizaciju odluka koje se odnose na područje Kotora usvojenih u Istanbulu u julu 2016. godine, od strane Komiteta za svjetsku baštinu UNESCO. Planom su utvrđene teme, ciljevi, rokovi, nosioci, partneri i sredstva, i s tim u vezi: imenovan je novi sastav Savjeta za upravljanje Prirodnim i kulturno-istorijskim područjem Kotora; donijeta je Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o prostornom planu posebne namjene za obalno područje Crne Gore, kojom je zabranjena izgradnja u Prirodnom i kulturno-istorijskom području Kotora do usvajanja Prostorno-urbanističkog plana Opštine Kotor. Odlukom o izmjenama i dopunama Odluke o prostornom planu posebne namjene za obalno područje Crne Gore, izgradnja u području Kotora dozvoljena je samo za projekte koji se rekonstruišu radi sanacije, održavanja i korišćenja, u okviru postojećih horizontalnih i vertikalnih gabarita i koji su izgrađeni u skladu sa zakonom, te izgradnju objekata podzemne komunalne infrastrukture, kao i na prostor obuhvaćen Urbanističkim projektima Perasta i Urbanističkim projektom Starog jezgra Kotora; Donešena je Studija zaštite kulturnih dobara za potrebe Prostornog plana posebne namjene za Obalno područje; Takođe, donešena je Studija zaštite kulturnih dobara za potrebe izrade Prostorno-urbanističkog plana Opštine Kotor, kao osnovni dokument za zaštitu nasljeđa u okviru Prostornog urbanističkog plana Opštine Kotor; donešena je Procjena uticaja na baštinu za Područje Kotora, kao rezultat nastavka posvećenosti države u cilju rješavanja problematike Kotora. Dokument ima ključni značaj za pravilno upravljanje unutar područja, te predstavlja vodeći princip državnim i opštinskim organima za buduće prostorno planiranje i očuvanje baštine. Takođe, 30. novembra 2017. godine, Crnogorska nacionalna komisija za UNESCO uputila je Centru za svjetsku baštinu Izvještaj o stanju kulturne baštine za prirodno i kulturno istorijsko područje Kotora, dok će konačan stav UNESCO u odnosu na sve sprovedene aktivnosti države u prethodnom periodu i u odnosu na cjelokupno stanje u Području, biti poznat na narednom sastanku Komiteta, u julu 2018. godine.
Ministarstvo kulture će u saradnji sa nadležnim nacionalim i lokalnim instuitucijama u narednom periodu intenzivirati aktivnosti u sprovođenju međunarodnih i nacionalnih standarda, uvažavajući značaj Kotora za kulturnu baštinu čovječanstva.
Tvrđava Forte Mare ove godine će biti upisana u UNESCO listu svjetske baštine.
Vlada je usvojila i Informaciju o realizaciji odluke Komiteta za svjetsku baštinu UNESCO u odnosu na upis Venecijanskih utvđenja od 14. do 17. vijeka na UNESCO Listu svjetske baštine.
Tim povodom Vlada je zadužila Ministarstvo kulture da nastavi sa realizacijom tog transnacionalnog projekta koji su pokrenule Italija, Crna Gora i Hrvatska, a kojim je obuhvaćena i Kotorska tvrđava.
Sporazumom je predviđen iznos od 91.000 eura koji će, između ostalog, biti opredijeljen za sprovođenje konzervatorskih mjera na tvrđavi Forte Mare, čija je realizacija planirana u toku 2018. godine.
– U slučaju Kotorske tvrđave, posebno je preporučeno da se revidiraju i izmijene granice zaštićene okoline tako da se obuhvati i dio mora, kako bi se poboljšala dalja valorizacija kulturnog dobra. Posebno je zatraženo da se nastave napori na rješavanju problema urbanističkog razvoja u Kotoru, koji je potrebno tretirati kroz HIA. Pored navedenog, Komitet u svojoj Odluci ostavlja mogućnost da se tvrđava Forte Mare u Herceg Novom, priključi upisanom dobru nakon što se donesu odgovarajuće studije i sprovedu konzervatorske mjere – saopšteno je iz Vlade CG.
U odnosu na navedeno, Crna Gora je 31. januara 2018. godine Centru za svjetsku baštinu UNESCO dostavila zahtjev za izmjenu granica upisanog dobra, a kako bi se u isto uključila i tvrđava Forte Mare u Herceg Novom.
Predloženo je proširenje granica Kotorske tvrđave, kao komponente u okviru transnacionalnog dobra, sa ciljem uključenja Forte Mare, kao i manja izmjena granica zaštićene okoline, a kako bi se dodatno osigurala zaštita dva elementa.
U skladu sa navedenim, predložena je i izmjena naziva komponente sa ,,Utvrđenje Kotora” na ,,Odbrambeni sistem Boke Kotorske: Utvrđeni grad Kotor i Forte Mare Herceg Novi”.
U skladu sa Operativnim smjernicama za primjenu Konvencije, zahtjev za manju izmjenu granica sadrži informacije o opsegu dobra, opis izmjena granice, opravdanje predloženih izmjena, doprinos koji izmjena donosi izuzetnoj univerzalnoj vrijednosti dobra, informacije o sistemu pravne zaštite, informacije o sistemu upravljanja, mape i dodatne informacije o dobru.
Nakon ekspertske analize materijala dostavljenog UNESCO, očekuje se Zaključak i informacija da li ova izmjena podliježe UNESCO proceduri manje izmjene granica i imena, čime bi ove godine Forte Mare bila upisana na UNESCO listu, ili podrazumijeva novi nominacioni ciklus, kojem bi se pristupilo u narednom periodu.