ART PREPORUKA
KASTEL NA BARSKOM LJETOPISU: Cijelog života pišem jednu jedinu knjigu posvećenu Mediteranu
Afirmacija i promocija crnogorske književne scene na Barskom ljetopisu nastavljena je u ponedjeljak, 3. jula ispred Dvorca kralja Nikole, u okviru književne večeri na kojoj je predstavljena poetska knjiga Borisa Jovanovića Kastela „Pozivno pismo suncu“.
„Pozivno pismo suncu“ publikovana je 2016. godine u biblioteci savremene crnogorske poezije „Savremenik“, Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva iz Podgorice. Odmah po objavljivanju ocijenjena je pozitivnom kritikom, pa je tako ovjenčana i prestižnom nagradom Književno pero Hrvatskog književnog društva za knjigu godine van izdanja HKD. Kako iza sebe ima preko dvadeset esejističkih i poetskih knjiga, u koje su u manjoj ili većoj mjeri uvijek utkani duh i suština Mediterana koji je jedna od osnovnih odrednica njegovog pjesništva, otkrio je da je i ova knjiga dio jedne velike panorame o Mediteranu, ali je ukazao i na ono što je razlikuje od dosadašnjeg stvaralaštva.
– Ja zapravo cijelog života pišem izgleda jednu jedinu knjigu posvećenu Mediteranu i našoj mediteranskoj sudbini. Zato što je Mediteran srce civilizacije, žila kucavica našeg identiteta i konačno neki eliksir naše beskonačnosti na Mediteranu. Nastojao sam da „Sunce“ bude koliko homogen, toliko i raznovrstan, dakle, da liči na neku baroknu tapiseriju raskošnog karaktera. U ovoj zbirci za razliku od prethodnih, nekako sam usporio potragu za onim Mediteranom kakvim ga nosimo u našem sjećanju o njegovom veličanstvom i istoriji, ali sam ubrzao navigavanje za Mediteranom nekog mog sopstva, slobode odnosno beskraja- kazao je Kastel novinarima.
Ta opšta potraga za Mediteranom još ranije je postala Kastelova poetika, pa recimo važi za najznačajnijeg pjesnika mediteranske orijentacije i ugledno je ime mediteranskog pjesništva i književnosti bivše Jugoslavije, dok kritika često govori o „Kastelovom svijetu Mediterana“ i „fenomenu Mediterana“ u njegovom stvaralaštvu.
– U ovoj poeziji Mediteran nije samo istorija ili zemljopis, nije samo neka civilizacijska raskoš i dubina povijesnih karakteristika. Mediteran je ovdje prvenstveno sinonim za naš kosmopolitizam, odnosno za našu sudbinu koja nam otvara vrata svjetskosti- objasnio je Jovanović Kastel.
Taj kosmopolitizam kod Kastela vjerovatno je bio i jedan od opredjeljujućih faktora da njegova poezija bude dobro prihvaćena i u svijetu. Poezija mu je prevođena na italijanski, engleski, češki, mađarski, albanski, poljski, makedonski, slovački i slovenački jezik. Zastupljen je u brojnim antologijama crnogorske, ex-Yu, slovenačke, ali i evropske poezije. Uvršten je u internacionalnu antologiju poezije mira i tolerancije „Svim na zemlji mir“, a dobitnik je svjetske Pohvale za poeziju Nosside 2011. koja se dodjeljuje pod pokroviteljstvom Svjetskog poetskog direktorijuma UNESCO-a.
Moderator književne večeri na Ljetopisu bio je književnik Miraš Martinović.
Otvaranje izložbe „Od predjela ka znaku“ – omaž Milu Milunoviću i Petru Lubardi
Treća izložba ovogodišnjeg Barskog ljetopisa „Od predjela ka znaku“ – omaž Milu Milunoviću i Petru Lubardi, biće otvorena u srijedu, 5. jula u sali Dvora kralja Nikole u 21h. Izložba se organizuje u saradnji sa Narodnim muzejom Crne Gore. Autori postavke su istoričarke umjetnosti Ljiljana Karadžić i Snežana Ivović, kao i selektor likovnog programa Barskog ljetopisa, Milun Lutovac.
Na otvaranju će govoriti mr Milun Lutovac i ministar kulture Crne Gore, mr Janko Ljumović, koji će izložbu proglasiti otvorenom. U muzičkom dijelu programa učestvovaće prof.dr Rade Amanović (gitara) i Milena Janković (vokal).
Postavka će u Sali Dvorca moći da se obiđe do 26. jula.
Petar Lubarda, rođen 1907. godine u Ljubotinju, jedan od najvećih jugoslovenskih slikara XX vijeka. Osnovnu školu je pohađao u Ljubotinju, na Cetinju i u Herceg Novom, a gimnaziju u Herceg Novom, Šibeniku, Sinju i Nikšiću gdje počinje da slika. Studije slikarstva započeo je u Beogradu 1925. godine u Umetničkoj školi, a nastavio u Parizu (1926) na Académie des Beaux Arts. U Crnu Goru se vratio 1932. godine. U Parizu je drugi put boravio od 1938. do 1940. godine.Prvu samostalnu izložbu imao je 1925. u Nikšiću, a potom 1927. i 1929. u Parizu i Rimu. Od 1927. godine učestvovao je na mnogobrojnim kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Lubarda je bio član Srpske akademije nauka i umetnosti (dopisni član od 1959, a redovni od 1961. godine) i Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, kao i Društva srpskih umetnika Lada od 1938, Grupe Samostalni od 1951, kao i član ULUS-a, ULUCG-a i SULUJ-a.
Ratne godine, od 1941. do 1944. proveo je u zarobljeništvu, u logorima u Njemačkoj i Italiji. Njegovog oca, kraljevskog oficira, strijeljali su komunisti, što je godinama “bacalo sjenku” na njegovu umjetničku karijeru. Od 1945. godine radio je kao profesor na Likovnoj akademiji u Beogradu. Godine 1946. odlazi na Cetinje gdje učestvuje u formiranju prvih stručnih likovnih institucija u Crnoj Gori: otvara se Umjetnička škola na Cetinju u koji je bio predavač i direktor. Škola se 1947/48. premješta u Herceg Novi. U Beograd odlazi 1950. godine gdje ostaje da živi i stvara do kraja života. Svoju slikarsku zaostavštinu poklanja upravo gradu Beogradu.Godine 1997. ustanovljeno je priznanje Petar Lubarda koje se dodjeljuje za visoke domete i originalno ostvarenje u likovnoj umjetnosti u Crnoj Gori.
Milo Milunović je rođen na Cetinju 1897. godine. Bio je slikar, likovni kritičar, jedan od osnivača i prvih nastavnika Akademije likovnih umetnosti u Beogradu (1937). Školovao se na Cetinju, Monci (1906) i Skadru, (1911), a umjetnost je učio u Firenci (1914 — 1916) i Parizu (1919 — 1922), kada se upoznaje sa Sezanovim stvaralaštvom. U Beograd je došao 1932. godine. Od 1937. do 1946. radio je kao profesor Akademije likovnih umetnosti. Poslije Drugog svjetskog rata, tačnije, od 1946. do 1948. živio je na Cetinju gdje sa Petrom Lubardom osniva Umjetničku školu u kojoj je ujedno bio i predavač. U Beograd se konačno vratio 1948. godine, gdje ostaje do kraj života. Iste godine mu je dodijeljeno zvanje majstora-slikara kako bi upravljao Državnom majstorskom radionicom likovne umetnosti. Od 1952. do kraja života bio je redovni profesor na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Umro je 1967. godine.Od 1958. godine bio je redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti, a za dopisnog člana Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu, izabran je 1966. godine. Od 1939. do 1964. godine pisao je likovnu kritiku u Politici, Umetničkom pregledu, Književnim novinama i dr. Radovi Mila Milunovića bili su zastupljeni na svim važnijim predstavljanjima jugoslovenske umjetnosti u svijetu (Pariz, Rim, Venecija, Milano, Atina, Ankara, Lion, Marsej, Tokio, London, Brisel, Bombaj, Stokholm, Moskva, Berlin…).Dobitnik je mnogih domaćih i međunarodnih priznanja, među kojima su : Orden Sv. Save 5. reda (1930), Orden legije časti (1937), Državna nagrada vlade FNRJ za mozaik u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u Beogradu (1950), Sedmojulska nagrada za životno djelo (1961) i dr.
Najnoviji komentari