KULTURA SLAJDER
KULTURNA BAŠTINA – RIZNICA GRADOVA: Za sanaciju Džamije u Petnjici 20.000 eura
Ministarstvo kulture pokrenulo je i realizuje projekte zaštite i očuvanja kulturnih dobara i u Petnjici, iako je riječ o najmlađoj crnogorskoj opštini u kojoj još nijesu u potpunosti implementirani zakoni iz oblasti kulture. Tako je, cijeneći značaj Džamije, koja potiče iz perioda 1689 – 1700. godine, Ministarstvo predložilo saradnju Opštini i ostalim nacionalnim ustanovama, u cilju sanacije objekta za koju će ove godine biti izdvojeno 20.000 eura.
Džamija u Petnjici je troetažni hram što ga čini jedinstvenim u Crnoj Gori. Svojom tradicionalnom arhitektonikom upućuje na tipične objekte ove vrste. Zbog istorijskog značaja i kulturnih vrijednosti potencijalnog kulturnog dobra, u narednom periodu će se na osnovu pripremljenog projekta sprovesti konzervatorske mjere. Džamija je obnavljana u periodu 1965. do 1984. godine.
Prošle godine sprovedene su konzervatorske mjere na Spomen-ploči podignutoj u znak sjećanja na pale žrtve sa područja Bihora koja od 1963. godine, ima status kulturnog dobra.
Takođe, ostvarena je saradnja u oblasti valorizacije dobara na osnovu inicijativa Opštine Petnjica. Zahvaljujući ovoj saradnji, u postupku valorizacije kod Uprave za zaštitu kulturnih dobara je vještina izrade bihorskog ćilima. Realno je očekivati da će do kraja ove godine, ta vještina biti upisana u Registar kulturnih dobara, kao prvo nematerijalno kulturno dobro sa teritorije Opštine Petnjica.
Radmanska klisura
Praistorijski lokalitet Torine
U Petnjici su aktuelna i arheološka istraživanja. Uz mnoštvo ranijih slučajnih nalaza u ovoj oblasti, arheološko rekognosciranje je pokazalo da u se u Radmanskoj klisuri nalazi nekoliko pećinskih otvora i okapina koje sadrže praistorijski keramički materijal. Kao posebno značajan lokalitet prepoznat je relativno ravan i dominantan plato zvani Torine, zapadno od ulaza u kanjon, a ispod brda Džilita i Stubice.
Tokom 2008. godine, sprovedena su sondažna arheološka istraživanja na lokalitetu Torine u Radmanskoj klisuri, na 1200 metara nadmorske visine). Istraživanja su sprovedena na površini od 60 m2, a u relativno plitkom kulturnom sloju nađeno je mnoštvo keramičkih fragmenata, kamenih i koštanih alatki. Pet ispitnih, arheoloških sondi potvrdile su očekivane nalaze keramičkih fragmenata, kamenih i kremenih predmeta i alatki, koštanih oruđa i manjih alatki. Pretpostavlja se da je lokalitet Torine, kao povremeno stanište pod otvorenim nebom korišćen u periodu od 3300. do 1600. god. p.n
-
- Radmanska klisura
-
- Iz nalazišta u Torinama
-
- Torine
Pećina Grad u Radmanskoj klisuri
U dokumentaciji Uprave nalazi se odobrenje za zaštitna i sondažna arheološka istraživanja lokaliteta kao i odgovarajući elaborat Polimskog muzeja Berane koji je 2007. godine obavljao istraživanja u Radmanskoj klisuri. Evidentirani su brojni slučajni nalazi u ovoj oblasti, a arheološko rekognosciranje je pokazalo da se u Radmanskoj klisuri nalazi nekoliko pećinskih otvora i okapina koje sadrže praistorijske nalaze. Kao posebno značajan lokalitet prepoznata je relativno plitka, ali pećina monumentalnih dimenzija otvora, sa platoom ispred otvora. U narodu se pećina zove Grad. Na platou ispred pećine je sondažnim istraživanjima nađen materijal bakarnog i bronzanog doba, a po površini antički novac, fibula, fragmenti staklenih čaša i tanjira Terra sigilate. Vjerovatno je antičkog porijekla nastanka i moćni zid očuvan u tragovima pred ulazom u pećinu. Na oko 50 metara od pećine nalaze se ostaci sličnog zida kojim je bio pregrađen rječni kanjon i zaustavljena voda rijeke. Moguće je da se tako formirao vodozahvat vodovoda za naselje ili vilu rustiku koji su se, moguće, nalazili negdje u blizini, s obzirom na to da je već na desnoj strani kanjona, već otkriveno veće naselje.
Zakoni i ustanove
U opštini Petnjica, još uvijek nije došlo do potpune implementacije zakona o kulturi, zaštiti kulturnih dobara, muzejskoj djelatnosti, arhivskoj i bibliotečkoj djelatnosti, iz razloga što je status opštine, Petnjica dobila u maju 2013. godine, ali je riječ o procesu koji se odvija.
U narednom periodu planirano je osnivanje lokalnih ustanova kulture u skladu sa Zakonom o kulturi, organizovanje radionice o valorizaciji tradicionalnih zanata, kao i dalja arheološka istraživanja na lokaitetu Radmanska klisura.
Centar za kulturu u Petnjici osnovan je u avgustu 2015. godine. Djelatsnost ustanove je kompleksna, od savremenog kulturnog stvaralaštva, amaterizma do bibliotečke djelatnosti. Zakon o bibliotečkoj djelatnosti predviđa i mogućnost da više opština osnuje narodnu biblioteku, što je dobar model za Petnjicu.
Kulturno dobro
Projektom revalorizacije kulturnih dobara Crne Gore, koji je finansiralo Ministarstvo kulture, u periodu od aprila 2013. do kraja 2014. godine, na jedinstven način, sa precizno utvrđenom platformom o stručnom sadržaju i formi neophodnih dokumenata obuhvaćeno je jedno nepokretno kulturno dobro sa teritorije Petnjice – Spomen-ploča na Zadružnom domu.
